Բառարան

Արտավար — արտ վարող

քյոխվա — գյուղի մեծահարուստ ղեկավար, գյուղապետ

խնդիր — խնդրանք

քչոտ — չեղած

զվարճալի– ծիծաղաշարժ, ծիծաղելի

շվարել– մոլորվել, շշմել

դղյակ– բերդ, ամրոց, ապարանք, գեղեցօկտուն

շաղ տված– ցրված, այսուայնտեղթափթփված

ավերակ– փլատակ, քանդված, խորտակվածկատույց(շենք)

թակել – ծեծել

լկստան — բկլիկ

գզիր — ջոջերի հրամանները կատարող, տարածող

ահել — ծեր

ջոկ — առանձին

հնարք — միջոց

խորհուրդ — այստեղ ժողով, հավաք

կողակից — ամուսին կամ կին

անոթի — սոված

վազ անել — վազել

զուլում — փորձանք, աղետ

տկար — թույլ, հիվանդ

հանդուգն — համարձակ, անվախ

պոչը քաշել — թողնել գնալ

ժուկով-ժամանակով — նախկին ժամանակներում, մի ժամանակ, ինչ-որ ժամանակ անցյալում

գյուղամիջում -գյուղի միջին՝ կենտրոնական մասերը, որտեղ սովորաբար հրապարակն Է լինում

տարեցտարի— տարի առ տարի, մի տարուց մյուսը,
ամեն տարի հաջորդաբար

ելումուտ — ելնել-մտնելը, ներսուդուրս անելը,
գնալ-գալը

ահել-ծերունի, ծեր

մատնաչափ— մի մատի չափ, (փոխաբերական) շատ փոքր, (հնացած) Երկարության չափ, որ հավասար է 2,5 սմ

հորիզոնում-երկնքի և երկրի (ցամաքի կամ ջրի) թվացող միացման՝ շփման գիծը
երկնքի այն մասը, որ տեսանելիորեն մոտ Է երկրին, երկնքի տեսանելի հատվածը

զարկեք— հարված, ձեռքով կամ որևէ բանով (գործիքով, զենքով ևն) մեկին կամ մի բանի խփելը
առաջնորդ-ղեկավար, պարագլուխ, առաջին դիրքը գրավող, պետ, իշխանավոր
ցեղապետ, տոհմապետեղուների թագուհին
ճանապարհ ցույց տվող, ուղեցույց

հրեն-ահա այն կամ այնտեղ

գոռում-գոչյուն-Աղմուկ-աղաղակ, խառնաշփոթ ձայների ժխոր

հարայ-հրոց-Աղմուկ-աղաղակ, ժխոր

պարծենալ— Իր արժանիքների՝ խրախուսելի արարքների ևն գիտակցությամբ իրեն բավարարված զգալ, պարծանքով տոգորվել, պարծանք զգալ
Հպարտանալ մի բանով, մի բան իր պարծանքը համարել
Պարծենկոտ դառնալ, գոռոզանալ, գոռոզամտել

կատարից-արևէ բանի ամենաբարձր կետը՝ ծայրը, գագաթ
լեռան գագաթ՝ գլուխ
ծաղրում-մեկի արարքները՝ պակասությունները ևն ծաղրանքով ներկայացնել, մեկին ծաղրանքի ենթարկել

խորհրդական-Որևէ մեկին խորհուրդներ տվող մարդ, խորհրդատու
Պաշտոնատար անձ, որ իրեն վերապահված հարցերի մասին անհրաժեշտ խորհուրդներ ու տեղեկություններ է տալիս պետին Զինվորական խորհրդական, դեսպանության խորհրդական
(հազվադեպ) Խորհրդի՝ խորհրդակցության մասնակից Բորբոքված խորհրդականները երկարաշունչ ճառեր էին արտասանում (Ֆ. Վերֆել)
[ածական] (հնացած) Խորհրդավոր
[ածական, գոյական] (փոխաբերական) Խորհուրդներ՝ մտքեր տվող՝ ներշնչող (երևույթ, զգացմունք ևն)

գրավել-իր տիրապետության տակ գցել, տի ոչ ոքի թույլ չենք տա մեր հայրենիքի մի թիզ հողը գրավել
պետականացնել, բռնագրավել Հանցագործի գույքը գրավել

փառք— Պատիվ՝ հռչակ՝ համբավ, որ մարդ վաստակում Է իր լավ գործով՝ ստեղծագործություններով՝ գիտական վաստակով ևն
Մեկի՝ մի բանի հասցեին ասված՝ գրված գովաբանություն՝ մեծարանք, փառաբանություն
Պատիվ բերող հանգամանք, պատվավոր գործ՝ պաշտոն՝ երևույթ ևն
Մեծ հեղինակություն
Հանդիսավորություն, շուք
Գործածվում Է որպես բացականչական բառ՝ կեցցե՜, պատիվ ու պարծանք նշանակությամբ Փա՜ռք մեր հզոր հայրենիքին
Պարծանքի առարկա Ուկրաինա սիրելի… քո զավակները դարձան փառքը իրենց մայրերի (Սարմեն)
Մեծարանք, հարգանք Մեծ էր փառքը հայրապետի, երբ նա մի որևէ տեղ էր գնում (Հ. Թումանյան)

պատիվ-1. Բարոյա-էթիկական (արժանապատվության, բարոյականության, խղճի ևն) այն սկզբունքների ամբողջությունը, որոնցով մարդ ղեկավարվում է իր հասարակական և անհատական կյանքի վարքագծում: Պատվի գործ: Պատվով երդվել:
2. Արժանիքների՝ վաստակների ևն համար մեկի վայելած հարգանք՝ ընդհանուր ճանաչում՝ հեղինակություն: Նրա պատիվը մեծ Է կոլխոզի մեջ (Ն. Զարյան):
3. Բարի անուն, համբավ, հռչակ: Գործարանային մակնիշի պատիվ: Գործարանի նոր արտադրանքը լավ պատվի և գնահատականի է արժանացել:
4. Արժանապատվության զգացում, պատվազգացություն: Կային ուսանողներ, որոնց համար գերագույնը միայն պատիվն էր (Ա. Բակունց):
5. Բարոյական անբասիրություն՝ անարատություն՝ անմեղություն (առավելապես՝ կանանց մասին): Շուշանիկի պատիվն անխախտ Է (Շիրվանզադե):
6. Պարծանք, պարծանքի առարկա: Խիզախությամբ ու հնարագիտությամբ նա շատ շուտով դարձավ գյուղի սիրելին, գյուղի պատիվը:
7. Փառք, հարգանք, հարգանքի՝ փառաբանության արտահայտություն՝ դրսևորում: Բոլորը նրան պատիվ են ցույց տալիս, <<պատի՜վ հերոսին>> գոռում:
8. (հնացած) Պատվանշան՝ պատվավոր կոչում ևն, որ շնորհվում Է մեկին՝ իր վաստակների համար: Պարանոցին կրում Էր նույնպես գոճարազարդ մանյակը, որից քարշ Էր ընկած արքայական լանջաց պատիվը (Մուրացան):
9. Հյուրասիրություն (ճաշկերույթ ևն) իբրև շնորհակալության, հարգանքի ևն արտահայտություն:
10. Մեկին (կառավարության ղեկավարին, դիվանագիտական բարձրաստիճան անձանց, հրամանատարներին ևն) մեծարելու՝ մեծարանքով ողջունելու արարողություն:
11. (քերականագիտություն) Համառոտագրված բառի վրա դրվող նշան (ւ):

աշխարհով—

մեկ անել—

ջրաղաց-Հացահատիկ աղալու ջրային աղաց՝ աղորիք:

տակառ-1. Փայտե սովորաբար գլանաձև անոթ՝ երկու հարթ հատակներով և դողերով ամրացված՝ մի քիչ ուռուցիկ պատերով (գործածվում Է զանազան նպատակների՝ մեծ մասամբ հեղուկներ պահելու համար):
2. (հնացած) Ծանրության չափ = 1000 կգ, տոննա:
3. Մի տակառի տարողություն:

գրողը տանի-Անեծք, որպես զայրույթի՝ վրդովմունքի՝ տհաճության արտահայտություն:

լիալուսին-1. [ածական] Լուսնի լրման ժամանակ, երբ լուսինը լրել է:
2. [գոյական] Լուսնի լրումը, լուսնի շրջաններից՝ ֆազերից մեկը, երբ երկիրը մոտ է արեգակի ու Լուսնի դիրքին և Երկրից երևում է Լուսնի ամբողջ լուսավորված բակը:
3. Լուսնի լրիվ բակը:
4. [ածական] (փոխաբերական) Լրումն առած՝ լուսնի նմանվող:

մագլցել-Մագիլներով կառչելով բարձրանալ:
2. Որևէ բանի փաթաթվելով աճել-բարձրանալ նրա վրայով (բույսերի մասին):
3. (փոխաբերական) Սողալով բարձրանալ՝ դեպի վեր շարժվել (սողունների մասին):
4. (փոխաբերական) Ոտքերով ու ձեռքերով որևէ բան բռնելով բարձրանալ մի բանի վրա:
6. (փոխաբերական) Դեպի վեր ձգվել՝ գնալ: Հազիվ նկատելի կածանը մագլցում Էր դեպի վեր (Տենցինգ):

տնաշեն-1. Մտերմական հանդիմանություն որևէ մեկին, որը մի սխալ՝ միամիտ՝ ոչ տեղին կամ տարօրինակ բան է անում՝ ասում ևն կամ որևէ շատ հայտնի բանի մասին տեղեկություն չունի:
2. Տունը շեն պահող:

մտերիմ–հարազատ, ընկեր, բարեկամ

երևակայական–ոչ իրական, մտքում հնարած

հաճույքով–սիրով,բավականությամբ

կոճ– 1. Հորիզոնաբար կտրված ծառաբնի՝ արմատի վրա մնացած մասը, կոճղ:
2. Ճյուղերը կտրած ծառի բուն, գերան:
3. Տարբեր մեծության գերան՝ զանազան գործածությունների համար:
4. Երկար գերան, որ հորիզոնական ձևով գցում են պատից պատ և մարդակներով ծածկեով՝ վրան հող լցնում, կոնդ:
5. (երկաթուղային) Կարճ գերաններ, որոնց վրա ամրացնում են երկաթուղու ռելսերը:
6. Պատից դուրս ցցված գերանի շարունակությունը, որի վրա կառուցվում Է պատշգամբը:
7. Թել կամ լար փաթաթելու գլան կամ գլանիկ, ինչպես և ամբողջ փաթաթվածքը:
8. (կազմախոսություն) Ոտքի թաթից վերև երկու կողմից դուրս ցցված ոսկորները, կոճիկ, ճան:
9. (կազմախոսություն) Ձեռքերի և ոտքերի մատների ոսկորները, որոնք իրար հհտ միացած են խաղերով:
10. (ժողովրդական) Ցուլի կամ գոմեշի վզից կախ գցվող հաստ գերան՝ նրանց փախուստը կամ կռիվը արգելելու համար:
11. (գավառական) Տանիքի տակի հորիզոնական շարված գերանները:
12. (գավառական) Վեգ:
13. (գավառական) Կաղամբի կոթ:
14. (բուսաբանություն) Բույսերի վրայի գնդաձև ուռուցքները:

հորդ–

բուխարիկ–

հարցմունք անել –հարցնել, հետաքրքրվել

խորոզ – աքաղաղ, աքլոր

պտտուտ գալ – պտտվել, շրջել ինչ–որ բանի շուրջ

մտիկ տալ – նայել

դար ու փոս – անհարթ, խորդուբորդ

բանեցնել – այստեղ,աշխատեցնել

ջոկ – առանձին

ապրանք – այստեղ, ընտանի կենդանի անասուն

թոկ – պարան

ավերակ – այստեղ փլատակ ավերված ամայածաց շինություն

խարխուլ – քանդվելու աստիճանի հասած

աչքածակ – ագահ

բանեցնում – 1. [պատճառական բայ] Բանել -ի: Բանել տալ:
2. [ներգործական բայ] Գործ ածել, գործածել, կիրարկել:
3. Գործադրել որոշ բանի համար, հատկացնել որոշ նպատակի:
4. Գործի գցել, գործունեության մեջ դնել: Բանեցնել մեքենան:
5. Օգտագործել, շահագործել: Ջրաղացը բանեցնել:
6. Գործածելով մաշել՝ սպառել: Օրական մեկ տուփ ծխախոտ Է բանեցնում:
7. Հարադրությունների և կայուն կապակցությունների մեջ՝ գործադրել (օրինակ՝ Խելք՝ միտք՝ ճարպկություն՝ ուժ ևն բանեցնել):

բաժին – 1. Բաժանված ամբողջի ամեն մի մասը՝ կտորը:
2. Բաժանված ամբողջի այն մասը, որ հասնում՝ ընկնում է մեկին:
3. Սննդի՝ պարենի ևն որոշ քանակ, որ տրվում է մեկին՝ որոշ ժամանակվա համար (օրաբաժին, օրապարեն):
4. Կերակրի որոշ քանակ, որ տրվում է ճաշարաններում, (ճաշաբաժին, կերակրաբաժին):
5. Սեղանի սպասք, որ հատկացվում է մեկին:
6. Որևէ ամբողջից հասանելիք մաս:
7. Մասնակցություն, ընկերակցություն:
8. Բախտ, ճակատագիր, վիճակ:
9. Բաժնետիրական ձեռնարկության մեջ ունեցած մաս:
10. Շենքի տան բաժանմունք, (հատված):
11. Հիմնարկի՝ ձեռնարկության որևէ բնագավառով զբաղվող մաս: Կադրերի բաժին:
12. Ուսումնական հաստատության առանձին մասնագիտություն ընգգրկող մաս: Արևելագիտության բաժին:
13. Որևէ բնագավառով զբաղվող հիմնարկ, որ մտնում է ավելի մեծ հիմնարկության կազմի մեջ:
Ժողկրթության բաժին:
14. Գրքի՝ թերթի՝ հանդեսի ևն բովանդակության մի միասնություն կազմող մաս: Թերթի գրական բաժին:
15. (մասնագիտական) Որևէ բանի որոշ քանակ՝ չափ (դոզա):
16. (նոր) Հիմնարկության՝ հաստատության ևն որոշակի մասնագիտություն ներկայացնող ստորաբաժանում՝ մաս (սեկտոր):
17. (հնացած) Դասարան, խումբ:
18. (հնացած) Բագ:
19. Հանգանակ (ամեն մեկի տված բաժինը նվիրատվության նպատակով հավաքված գումարի մեջ):

կենամ –

1. Ընտանի անասուններ պահելու շենք կամ շենքի հատուկ մաս:
2. (հոգնակի)՝ Արոտավայրերում անասուններ պահելու և մարդկանց ապրելու շինություններ:
3. (փոխաբերական) Շատ կեղտոտ տեղ (սենյակ, բակ ևն):

թոկ –Թելերից՝ մազից ևն ոլորած կամ հյուսած հաստ առասան, չվան, պարան:

Թելերից՝ մազից ևն ոլորած կամ հյուսած հաստ առասան, չվան

քոսոտ – 1. Քոսով հիվանդ:
2. Բորոտ, բորոտած:
3. (փոխաբերական) Ողորմելի՝ փուչ մարդ:
4. (փոխաբերական) Չնչին՝ աննշան՝ անարժեք բան:

մոզի – Երկու տարեկան հորթ:

գերան – 1. Ճյուղերը մաքրած մեծ ծառաբուն (սովորաբար 1 մետրից ոչ պակաս):
2. Այդպիսի ծառաբուն՝ երկու ծայրերն ամրացված տան հակադիր պատերի վրա, որ ծառայում Է որպես ծածկի հենարան, մարդակ:

ավերակ – 1. [գոյական] Կործանված շինության՝ բնակավայրի ևն մնացորդները, փլատակ:
[ածական, գոյական] Ավերված, քանդված, ավերակ դարձած:
(փոխաբերական) Քայքայված, նախկին ուժը՝ առույգությունը՝ գեղեցկությունը կորցրած:
(փոխաբերական) Կործանված, խորտակված, կորստի մատնված: Խեդճ սիրտս ավերակ (Հ.
Հովհաննիսյան):

արձագանք – Ձայնի անդրադարձումը՝ հետադարձ կրկնությունը:
(ֆիզիկա) Արտաքին գործոնների ազդեցությամբ որևէ տատանողական սիստեմի մեջ տեղի ունեցող տատանման ուժգնացման երևույթը:
Շենքի հատկությունը՝ իր ներքին մակերեսով ձայնի անդրադարձման միջոցով ուժգնացնելու և տևականացնելու ձայնը: [ռեզոնանս]:
(փոխաբերական) Տարածվող լուր՝ հռչակ՝ համբավ՞
Այն, ինչ որ ներկայացնում է որևէ բանի արտացոլումը՝ անդրադարձումը՝ ազդեցությունը: Հայկական առասպելաբանության արձագանքները մատենագրության մէջ:
Որևէ բանի հետևանքը կամ պատասխանը հանդիսացող գործ՝ արարք: Խաղաղության համաշխարհային շարժումը ՍՍՀՄ Գերագույն սովետի որոշման անմիջական արձագանքն Է:
Որևէ իրադարձության՝ որոշման՝ քաղաքական գործիչի ճառի առթիվ արտահայտված կարծիքներ՝ գնահատականներ՝ հոդվածներ ևն: Խաղաղության կոչի արձագանքները:
Որևէ բանի պատասխանը հանդիսացող համակրանք՝ բարյացակամ վերաբերմունք: Հիվանդի տառապաւնքը արձագանք գտավ նրա հոգում:
Ուրիշի խոսքերը կրկնող մարդ:

շվշվացնելով – Տևականորեն շվվացնել:
Խոսելիս շվշվոց հանել, սվսվոցով խոսել:

հը – Հարցական բացականչություն՝ ի՞նչ, ինչպե՞ս նշանակությամբ:

սկի – Իսկի:

խարխուլ – փլվելու մոտ եղող, ամրությունը կորցրած, քանդվելու աստիճանի հասած (շինվածքի մասին):
(փոխաբերական) Քայքայված, խախտված:
Ոչ հիմնավոր, ոչ համոզիչ, թույլ (փաստարկման՝ հիմնավորման մասին):
Հնությունից փչացած՝ քանդված՝ տեսքը կորցրած:

քու – քո:

հնուց – Հին ժամանակներից ի վեր, վաղուցվանից:

գանձ –. Թանկագին իրերի (փողի, ակնեղենի ևն) ամբողջություն:
Դրամական հարստություն:
Գետնի մեջ կամ թաքստոցում պահված հարստություն:
Երկրի (հողի, ծովի, անտառների) ընդերքի հարստությունը:
(փոխաբերական) Ունեցվածք, հարստություն:
(փոխաբերական) Հարստության աղբյուր:
(փոխաբերական) Հոգեկան՝ մշակութային արժեքներ՝ հարստություն (փոխաբերական) Մեծ արժեք ներկայացնող՝ թանկագին կամ հազվագյուտ բան:
9. (խոսակցական) մեկին շատ սիրելի՝ թանկագին անձ:
10. (փոխաբերական) Մարդու՝ երևույթի ևն շատ դրական բնորոշ հատկություն՝ կարողություն:

պարտ – Պարտք:

աչկածակ – Անկու1. դատական մարմնի պաշտոնական անձ, որ վարում է դատավարությունը և դատավճիռ կամ որոշում ընդունում գործի մասին:
Գործն ըստ էության քննող դատարանի կազմի անդամներից յուրաքանչյուրը:
(սպորտային) Մարզական խաղերն ու մրցումները դատող անձ:
(փոխաբերական) Որևէ բանի մասին դատավճռի պես կարծիք՝ գնահատական՝ դատողություն հայտնող մարդ:շտ, ագահ, ծակաչք:

դատավոր – 1. Դատական մարմնի պաշտոնական անձ, որ վարում է դատավարությունը և դատավճիռ կամ որոշում ընդունում գործի մասին:
2. Գործն ըստ էության քննող դատարանի կազմի անդամներից յուրաքանչյուրը:
3. (սպորտային) Մարզական խաղերն ու մրցումները դատող անձ:
3. (փոխաբերական) Որևէ բանի մասին դատավճռի պես կարծիք՝ գնահատական՝ դատողություն հայտնող մարդ:

երդվում – 1. Հանդիսավոր հավաստում որևէ բանի՝ երդվողի համար սրբազան՝ նվիրական բան վկայակոչելով՝ հիշելով:
2. Բանաձև, որ արտասանում են երդվելիս: Սովետական բանակի երդում:
3. Երդվելը, երդում տալը

տիտիկ — Նստել, հանգիստ մնալ:

մտիկ – Գործածվում Է իբրև կրճատված հրամայական՝ Մտիկ արա, մտիկ տուր կապակցությունների՝ նայի՛ր, տե՛ս նշանակությամբ:

հուրի–հրեղեն –

վաճառական –  Առևտրի հետ կապված, առևտրին հատուկ՝ վերաբերող:
3. Առևտրական հակումներ՝ ընդունակություններ ունեցող և առևտրով զբաղվող: Վաճառական ագգ.:
4. (փոխաբերական) Առևտրականի հոգեբանություն ու մտայնություն ունեցող:
5. [գոյական] Առևտրական:

գլխապատառ – . Գլուխը պատռված՝ ճեղքված:
2. [ածական] (փոխաբերական) Տագնապահար, լեղապատառ:

անց կենալ – Նույնն է՝ Անցնել:

ածել –  Նվագել:
2. Ձու դնել՝ բերել:
3. Լցնել՝ թափել՝ հոսեցնել մի բանի մեջ կամ վրա:
4. Հեղուկ մետաղը կաղապարի մեջ լցնել, թափել, ձուլել:
5. Հավաքել՝ կիտել մի տեղ:
6. Շաղ տալ:
7. (հին) Շարժել:

մանել – 1. Ճախարակով՝ թեշիկով ևն մանրաթելերը ոլորելով թել պատրաստել:
2. Արհեստական թելի լուծույթից թել քաշել՝ պատրաստել:
3. (փոխաբերական) Երկարորեն ու միալար խոսել՝ երգել: Ռադիոն ցածր երգ ու զրույց Է մանում
(Հ.Մաթևոսյան):
4. [չեզոք բայ] (փոխաբերական) Բարակ ու տևականորեն մաղել՝ տեղալ: Մանում Է ձյունը (Վ. Կարենց):
5. (փոխաբերական) Երկարորեն ձգվել՝ տարածվել, որոշ ուղղությամբ գնալ՝ ձգվել: Մի կողմ բացվում Է եդեմական ճամփի կծիկը… դեպի հյուսիս մանող կա (Վ. Խեչումյան):

մուռ – Քեն, ոխ, վրեժ:

քոռանալ – Կուրանալ:

խալիչա – Գորգ:

փեշ – 1. Զգեստի քղանցք:
2. Գոգ, գիրկ:
3. Լեռան ստորոտ:
4. Անտառի՝ գյուղի՝ հանդի ևն ծայրամաս:
5. (հազվադեպ) Կանացի շրջազգեստ:

թարեք – 1. Պատին ամրացրած հորիզոնական տախտակ՝ վրան զանազան իրեր դնելու համար, դարակ:
2. Պատի երկարությամբ սարքված սաքու՝ նույն նպատակի համար:

զոքանչ – Կնոջ մայրը ամուսնու համար:

ընծա –1. Իր՝ առարկա ևն, որ ձրիաբար տրվում Է մեկին իբրև սիրո՝ բարեկամության արտահայտություն, նվեր:
2. (հնացած) Զոհ:
3. (փոխաբերական) Արդյունք, բարիք:
4. (հազվադեպ) Ձոն:

կուչ գալ – 1. Կծկվել, սեղմվել:
2. Ընկճվել, խոնարհվել, խեղճանալ:
3. Վախենալ, վախից կծկվել:

լիդր – 1. Ծանրության չափ =12 ֆունտի (որոշ տեղերում՝ 9 կամ 20 ֆունտի):

շալակատար –1. Շալակավորված մարդ, շալակով բեռ կրող մարդ:
2. Բեռնակիր:

ուռկան – 1. Ձուկ որսալու ցանցահյուս՝ թակարդ, թարբ, ձկնորսական ցանց:
2. (փոխաբերական) Թակարդ, ծուղակ, որոգայթ, մեկին կաշկանդող՝ իրեն ենթարկող՝ փորձանքի մեջ գցող հանգամանք:
3. (փոխաբերական) Ցանցի նմանություն ունեցող բան: Քանի մը ծերունի ծառեր իրենց ստվերներուն ուռկանը վրանիս կնետեն (Լ. Շանթ):

պաղ–1. Ցուրտ, սառն:
2. Սառն, անհամակիր, անտարբեր:
3. Անսիրտ, անգութ:
4. Ոչ ջերմ, ոչ սիրալիր:
5. Անհետաքրքիր, ձանձրույթ պատճառող, ձանձրալի: Թառամում Է սիրտս ահա, պաղ Է Էս կյանքն ու տխուր (Հ. Թումանյան):
6. Անհրապույր, չոր, խիստ, դաժան: Պաղ ձայն:
7. [գոյական] Ցուրտ, ցրտություն:
8. Սառույց:

խուփ անել–Խփել, փակել:

ախմախ – Հիմար, տխմար:

մարդակերպ –Մարդկային կերպարանք ունեցող:

կաթնատու –1. Կաթ տվող՝ արտադրող, կաթնաբեր:
2. (փոխաբերական) Շահավետ, օգուտ բերող՝ տվող:

ողորմած –Գթած, գթառատ:

լիուլի — Լիովին, լրիվ կերպով, լիակատար չափով, ամբողջովին:

փութ — Ծանրության ռուսական չափ =16,3 կգ (օգտագործվում էր մինչև տասնորդական համակարգի կիրառությունը):

եղ —

մշա — կ

շալակ —

քելեխ —

շեմք —

հալա —

անցվորական

բարեկենդան

ծշալը պակաս

սևցնել

լանջով

տարակուսած

մոլորել

վերջալույս

հրեշ

հառաչելով

զարհուրելի

գերի

պախրել

թեկուզ

զղջալ – ափսոսալ, մի բան արած կամ չարած լինելու համար

օտարական – անծանոթ, օտար մարդ

շվաք – ստել

պախրա – եղնիկ, երջերու

առհասարակ – 1. Ընդհանրապես, ընդհանուր առմամբ:
(հնացած): Բոլորը միասին առնված, բոլորը:

կուպե – Վագոնի առանձին բաժանմունք մի քանի ճանապարհորդների համար, վագոնի խցիկ:

կոնդուկտոր –1. Ուղեկցորդ:
2. Վագոնավար:

կլանչել – Կաղկանձել, հաչել (շան):

ակնթարթ – 1. Աչքի կոպերը թարթելը:
2. Մի անգամ աչքը թարթելու տևողությունը:
3. (փոխաբերական) Շատ կարճ ժամանակամիջոց, վայրկյան:
4. (փոխաբերական) Պահ, որևէ բանով նշանավորվող կարճատև ժամանակ:

կայարան – 1. Երկաթուղու՝ ծովային՝ օդային և հաղորդակցության այլ ճանապարհների և ուղիների կանգ առնելու տեղ:
2. Հաղորդակցության ուղիներում՝ կայարանի շենքը, կայարանատուն, կայարանաշենք:
3. (փոխաբերական) Կանգ առնելու՝ դադարի տեղ, հանգրվան:
4. (հնացած) Գտնվելու՝ մնալու տեղ՝ կայան:

փալաս – 1. Լաթի՝ շորի կտոր, որ սովորաբար գործածվում է որպես ջնջոց՝ կարկատանացու ևն:
2. (ժողովրդական) Հնացած կարպետ՝ գորգ:
3. Մաշված՝ հնացած զգեստ, ցնցոտի:
4. (առավելապես՝ հոգնակի) Զգեստ:
5. (փոխաբերական) Թույլ՝ կամազուրկ մարդ:

ճղճղաց – Սուր ձայնով գոռգոռալ՝ աղաղակել՝ ճչալ:

շիվարած –